بررسی اثرات کشندگی و دورکنندگی اسانس برگ‎بو، laurus nobilis و اکالیپتوس،eucalyptus camaldulensis روی شته ی ‎مومی‎ کلم، brevicoryne brassicae

شته ی ‎مومی ‎کلم (brevicoryne brassicae) از آفات مهم گیاهان خانواده ی چلیپاییان از جمله انواع کلم و کلزا می‎باشد. در این تحقیق، به منظور بررسی میزان تاثیر اسانس‎های گیاهی در کنترل این شته، اثر اسانس برگ دو گیاه دارویی اکالیپتوس (eucalyptus camaldulensis)وبرگ‎بو (laurus nobilis)روی فرم بی‎بال حشرات کامل شته ی مذکور مورد مطالعه قرار گرفت. برای تعیین lc50، از غلظت‎های کشنده 80-20 درصد اسانس‎ها به روش قطره‎گذاری استفاده شد. برای این منظور، آزمایش زیست‎سنجی در پنج تکرار در شرایط دمایی 1±25 درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. در هر تکرار تعداد 10 حشره ی کامل شته ی مومی کلم روی یک دیسک برگی کلم درون پتری‎دیش قرار داده شد. نتایج به دست آمده، اثر تماسی اسانس هر دو گیاه را روی حشرات کامل شته ی مومی کلم نشان داد. مقدار lc50 جمعیت شته ، برای اسانس‎های برگ‎بو و اکالیپتوس به‎ترتیب 11563 و 16835 پی‎پی‎ام به‎دست آمد که تاثیر بیشتر اسانس برگ بو را نسبت به اسانس اکالیپتوس نشان داد. اسانس این دو گیاه باعث کاهش باروری و طول عمر حشرات کامل شته ی مومی کلم نسبت به تیمار شاهد شدند.  اسانس برگ‎بو در مقایسه با اسانس اکالیپتوس در کاهش صفات مذکور تاثیر بیشتری داشت. اسانس برگ‎بو، باروری و طول عمر حشرات کامل شته ی مومی کلم را به‎ترتیب 47/45 و 78/32 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش داد. همچنین بررسی میزان دورکنندگی اسانس برگ‎بو و اکالیپتوس با استفاده از دستگاه بویایی‎سنج‎ نشان داد که با افزایش غلظت، درصد دورکنندگی اسانس‎ هر دو گیاه مذکور روی شته ی مومی کلم افزایش یافت، ولی میزان دورکنندگی اسانس برگ‎بو بیشتر از اسانس اکالیپتوس بود. به‎طوری که میزان دورکنندگی اسانس برگ‎بو 67/86% و اسانس اکالیپتوس 10% به دست آمد. استخراج اسانس‎ دو گیاه دارویی برگ بو و اکالیپتوس به­روش تقطیر با آب و شناسایی ترکیبات آن با استفاده از دستگاه گازکروماتوگرافی- مس‎اسپکترومتری (gc-ms) نیز نشان داد که 1,8-cineole (یکی از ترکیبات دارای خاصیت حشره‎کشی) بیشترین درصد ترکیبات تشکیل دهنده‎ی اسانس هر دو گیاه دارویی را تشکیل داده، به طوری که 50/25 درصد از ترکیبات اسانس برگ‎بو و 14/35 درصد از ترکیبات اسانس اکالیپتوس را به خود اختصاص داد.